De verering van het Heilig Bloed vandaag...

Dagelijkse Heilig Bloedverering

Elke dag wordt de Heilig Bloedrelikwie aan de bezoekers voor verering aangeboden in de bovenbasiliek.

elke namiddag van 14:00 tot 16:00
elke vrijdagochtend van 10:15 tot 11:00

Feest van het Heilig Bloed

Zondag 4 mei 2025
10:00: Verering van het Heilig Bloed
11:00: Eucharistieviering
14:00: Verering van het Heilig Bloed (tot 16:30)

In alle katholieke kerken ter wereld wordt het Feest van het Heilig Bloed te Brugge herdacht op de eerste maandag na 1 mei.

De verering van het Heilig Bloed door de eeuwen heen

Betekenis van het Bloed van Christus

Via de Heilig Bloedrelikwie herdenken christenen, dat Jezus voor hen uit pure liefde tot het uiterste is gegaan, door zijn leven te geven op een martelkruis.
Op het kruis werd zijn lichaam gebroken als brood en zijn Bloed werd vergoten als wijn. Hoewel Jezus zonder zonde was, onschuldig als een lam,
werd Hij veroordeeld en vernederd als een misdadiger. Maar christenen geloven dat Hij niet voor niets heeft geleden, want dankzij het offerbloed
van het Lam Gods zijn allen die in Hem geloven, witgewassen en verlost van alle zonden, of zoals de apostel Petrus het schreef:
Jullie zijn betaald en vrijgekocht met het kostbare bloed van Christus, het volmaakte Offerlam (1 Petrus 1:19).

Hoe het Bloed van Jezus Christus in Brugge terecht kwam

Volgens het Evangelie van Mattheus (27: 60) was Jozef van Arimathea de eigenaar van een tuin waarin een nieuw graf lag. Na de kruisdood van Jezus, vroeg hij aan Pontius Pilatus om het dode lichaam van Jezus in dat ongebruikt graf te mogen neerleggen. Nadat Jozef van Arimathea Jezus van het kruis afnam, waste hij Jezus' bebloede lichaam met doeken, waarna hij Jezus' lichaam in een lijkwade wikkelde. De in Jezus' bloed gedrengde doeken gooide hij uiteraard niet zomaar weg, maar ze werden evenals de andere passierelikwieën in Jeruzalem bewaard.

Dat Diederik van den Elzas (graaf van Vlaanderen van 1128 tot 1168) de Heilig Bloedrelikwie van Jeruzalem naar Brugge overbracht in 1150, wordt tegenwoordig door de meeste historici sterk betwijfeld. Volgens hen is dit een hardnekkige legende, verzonnen door de 14e eeuwse monnik Johannes Iperius in zijn kroniek de Chronicon Sithiense S. Bertini.
De monnik werd door latere historici immers meermaals ontmaskerd als een fantast die de geschiedenis met zijn verzinsels wel eens vaker geweld aandeed.

De oudste betrouwbare bronnen over de relikwie situeren zich in de 13e eeuw. Uit een aantal van die bronnen blijkt hoe fier de Bruggelingen en het Brugse stadsbestuur waren op hún relikwie en hoeveel belang ze eraan hechtten. Maar tijdens de 12de eeuw heeft, voor zover historici konden nagaan, geen enkele Bruggeling ook maar een woord geschreven over de aanwezigheid van de relikwie in Brugge. In geen enkele 12e eeuwse bron wordt een verband gelegd tussen de relikwie enerzijds en Diederik van den Elzas of de Sint-Basiliuskapel (de latere Heilig Bloedbasiliek) anderzijds, simpelweg omdat er toen nog geen Heilig Bloed te bespeuren was in Brugge.

Tegenwoordig leggen de meeste historici eerder een verband tussen de Heilig Bloedrelikwie en de val en de plundering van Constantinopel in 1204. Er werd namelijk aangetoond dat er tijdens die plundering vele waardevolle relikwieën uit Contantinopel (Istanbul) door kruisvaarders werden meegenomen naar West-Europa. Daarnaast blijkt uit onderzoek ook nog eens dat het kokertje van de Heilig Bloedrelikwie rond 1200 vervaardigd zou zijn van bergkristal ... uit Constantinopel. Historisch wordt nu dus aangenomen dat graaf Boudewijn IX van Vlaanderen (die in 1204 keizer Boudewijn I van Constantinopel werd) het Heilig Bloed naar Brugge liet overbrengen.

Hoe het bloed van Jezus Christus in Constantinopel is terechtgekomen, daar hebben we voorlopig nog het raden naar. De heilige Helena van Constantinopel (248-329), de moeder van keizer Constantijn de Grote, zou een heel aantal passierelikwieën (waaronder de relieken van het Heilig Kruis) vanuit Jeruzalem hebben meegenomen naar Constantinopel. Bevond zich daaronder misschien het Bloed van Jezus Christus?

Geschiedenis van de Heilig Bloedprocessie en de Gebedsweek rond het Heilig Bloed

1291: Oudste vermelding van de processie in een keure van de gilde van de pijnders (lossers). Daaruit blijkt dat de Brugse gilden en ambachten verplicht waren aan de processie deel te nemen. Uit dit gebruik is vermoedelijk de ommegang of processie ontstaan.

1303: Men spreekt van een Heilig-Bloedommegang die rondom de stadsmuren trok. Doordat de relikwie stadsbezit was, werd de ommegang dan ook een burgerlijke officiële gebeurtenis waarbij ruiters, ambachten en gilden, schutters, stadsmagistraat en uiteraard de geestelijkheid met de relikwie in alle pracht en praal defileerden. Van 1303 tot en met 1969 vond de processie elk jaar plaats op de eerste maandag na 1 mei, ook de dag waarop de Heilige Kruisvinding werd gevierd, in onze streek een belangrijk kerkelijk feest.

1310: Paus Clemens V , de eerste paus die in ballingschap vanuit Avignon moest regeren, vaardigde een plechtige "bul", die hij bezegelde met zijn loden zegel op 1 juni 1310. Met deze op stevig perkament geschreven bul, dat nog steeds bewaard wordt in het stadsarchief van Brugge, moedigde Paus Clemens V de gelovigen aan om een pelgrimstocht te ondernemen naar Brugge, om daar de relikwie met het bloed van Jezus Christus te vereren. Daarop besliste de Brugse stadsoverheid om jaarlijks een "Veertiendaagse rond het Heilig Bloed" te organiseren in de meimaand, om ze te laten samenvallen met de jaarmarkt (de Meifoor van 23 april tot 22 mei). Hierdoor groeide de volkstoeloop en de devotie voor het Heilig Bloed.

15e - 16e eeuw: Naast de Bijbelse taferelen (mysteriespelen), verschenen in de processie nu ook profane taferelen met reuzen (het ros Beiaard met de vier Heemskinderen) alsook de rederijkerskamers.

1578: Wegens de godsdiensttroebelen vond men het veiliger de relikwie niet meer buiten de stadspoorten te dragen en verliep de ommegang voor het eerst "intra muros".

1578 - 1584: Brugge kende een calvinistisch stadsbestuur. De processie werd geschorst en de relikwie in veiligheid gebracht. Ten tijde van de Contrareformatie (17de eeuw) en ook in de 18de eeuw kreeg de processie opnieuw haar religieus karakter. Praalwagens met allerlei symbolen en afbeeldingen gaven de processie een triomfantelijk karakter.

1796-1819: Tijdens de Franse overheersing kende de Heilig-Bloedprocessie opnieuw een onderbreking en werd de relikwie veilig opgeborgen.

19e eeuw: De processie werd samengesteld door de zeven parochies van de stad met haar talrijke broederschappen, congregaties en scholen.

20e eeuw: De processie kende diverse al dan niet grote wijzigingen wat inhoud en presentatie betreft.

2000: Vanaf nu werd de processie opgevat in een stijl die teruggrijpt naar de Gouden Eeuw (15de eeuw), toen Brugge als residentiestad van de Bourgondische hertogen, een drukke handelsmarkt was met een van de belangrijkste havens ten noorden van de Alpen.

2001: Onder impuls van de toenmalige rector, werd de verering van het Heilig Bloed voortaan elke dag georganiseerd, terwijl de vereringen voordien enkel plaats vonden op vrijdagen, op het Feest van het Heilig Bloed en tijdens de Veertiendaagse rond het Heilig Bloed.

2008: De "Veertiendaagse rond het Heilig Bloed" werd ingekort tot "Gebedsweek rond het Heilig Bloed".

2020-2021: Omwille van de coronapandemie werd de Heilig Bloedprocessie twee opeenvolgende jaren opgeschort.

Betekenis van de Heilig Bloedprocessie

De Processie van het Heilig Bloed werd door Unesco erkend als Immaterieel Cultureel Werelderfgoed

De Heilig Bloed processie poogt een antwoord te geven op de vragen die bij ieder mens opkomen naar de zin van het leven en het bestaan van de wereld. Iedereen verlangt ernaar diep gelukkig te worden.

Dat geluk krijgt verschillende namen, volgens de culturele achtergrond waartegenover men leeft : de enen noemen het "Nirwana", anderen de "hemel" of in de bijbelse traditie : Rijk Gods, het nieuwe Jeruzalem, Sion, de stad van God.

Historisch gedeelte

Voorafgegaan door herauten, vendelzwaaiers en muzikanten, maken Diederik van de Elzas en zijn gevolg hun intrede te Brugge om er de relikwie, teken van het nieuwe Jeruzalem, te overhandigen. Zij worden door het volk toegejuicht.

Het Oude Testament

De oude mythen vertellen ons wezenlijke zaken over het leven van de mens.

Het paradijs, de uitdrijving en de broedermoord:
De schepping wordt door God aan de mens toevertrouwd om deze te bewaren en te behoeden, in dienst van de Schepper. De mens geeft namen aan alle wezens die hem omringen: zo wordt hij medeschepper van God. Maar de mens is goed en kwaad tegelijk. De grootste zonde is de hoogmoed, waaruit naijver en ruzie ontstaat. Doordat het kwaad in hem geworteld zit, blijft hij zijn hele leven zoeken naar geluk, vrede en de zin van zijn bestaan : de mens is op zoek naar zijn verloren paradijs.

De dwalende mens:
God nodigt Abraham uit zijn vertrouwde omgeving te verlaten en te gaan naar een vreemd, maar beter land om daar zijn leven opnieuw te beginnen. Abraham laat zich leiden door God en wordt aldus het prototype van de gelovige mens die op God vertrouwt: de bijbel noemt deze wederzijdse relatie het "Verbond van God met zijn volk".

De verworpen mens wordt de redder. Een symboolverhaal.

Jozef, de lieveling van zijn vader Jakob, wordt door zijn broers verkocht:
zolang de mensheid bestaat, zitten mensen hun "broer" achterna en aarzelen niet hem te doden. Jozef, die raadsheer van de farao is geworden, wordt de redder van zijn broers die, door hongersnood gedreven, naar Egypte zijn getrokken. Jozef is daardoor de voorafbeelding van Jezus Christus, die als verworpene de mensen een nieuw leven brengt.

De profeten herinneren aan Gods opdracht.
Heel de geschiedenis door zijn profeten opgestaan om ons aan de fundamenteelste opdracht van ons leven te herinneren : respect voor het leven, rechtvaardigheid, vertrouwen in God.

Het Nieuwe Testament
of het leven van Jezus Christus

Een nieuwe tijd breekt aan.
Christus wordt geboren in een timmermansgezin, op een onbeduidende plek. Het zijn de eenvoudigen, de herders, die het eerst de vreugdeboodschap ontvangen. Daarom moet wie de zin van het leven zoekt, aandacht hebben voor het kleine en open staan voor het onverwachte.

De drie koningen komen uit de verschillende windstreken naar Jezus toe. Zij dragen de symbolen van de wijsheid uit de Westerse, Oosterse en Afrikaanse culturen om te getuigen dat Christus het antwoord is op de zin-vraag van alle mensen. Later spreekt het kind Jezus de leraren toe met diepe intuïtie en wijsheid. Nog later, laat Hij de kinderen tot zich komen omdat kinderen heilig zijn en ontvankelijk voor God.

Jezus Christus geeft het antwoord op de zinsvraag.
Dezelfde Jezus die juichend wordt ingehaald in Jeruzalem, zal enige dagen later door dezelfde menigte ter dood worden veroordeeld. Dubbelhartigheid van de mens? De nacht voor zijn dood, tijdens de laatste maaltijd met zijn discipelen, geeft Jezus zijn boodschap van liefde door, die zij op hun beurt zullen moeten overleveren aan de wereld.

Jezus wordt nochtans door een van zijn vrienden verraden en voor Pilatus gebracht die Hem veroordeelt uit schrik voor de woede van het volk. Hij wordt gegeseld en met doornen gekroond. Op de calvarieweg draagt hij het kruis, symbool van het lijden en tegelijk van het onverwoestbare leven en van de trouw aan de liefde.
Op die manier een antwoord op de zinvraag van elke mens.

Hij toont in zijn leven dat de liefde sterker is dan alle negatieve krachten. Dit geloof wordt bekrachtigd in het gebeuren dat de eerste christenen de verrijzenis noemen.
Christus' verrijzenis is het centraal geloofspunt van de christenen : Jezus is niet dood, hij blijft aanwezig voor wie met Hem omgaat en aldus vrede en blijdschap vindt.